Turkusy – fragmenty nieba, które spadły na ziemię

Turkusy, to chyba jedne z najbardziej popularnych kamieni ozdobnych. W zasadzie większość pytanych osób, gdy słyszy słowo „turkus”, to jako tako się orientuje, że jest takowy kamyczek i jak wygląda. Nie oznacza to, że z łatwością rozpoznają prawdziwe turkusy, bo wiele złośników się pod nie podszywa, ale jednak co nieco im w głowach świta. Ostatnimi bohaterami tegorocznej Biblioteki Kamieni są właśnie turkusy, a na przyszły rok szykuję dla Ciebie kolejne ciekawostki i pewne niespodzianki!

turkus, turkusy, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Mineral Park, Arizona, US | Rob Lavinsky / iRocks.com | Wikipedia

 

Na dzień dobry mam dla Ciebie kod rabatowy na wszystkie turkusy dostępne w sklepie Skarby Natury, ważny do końca grudnia 2017. Banerek przeniesie Cię do albumu z turkusami 🙂
TURKUSY – FRAGMENTY NIEBA NA ZIEMI

Zacznę od tego, że przypadkowo wpis o turkusach zaczęłam pisać już pod koniec… października, nawet oprawiłam egzemplarz, który możesz zobaczyć w zdjęciu głównym tego postu. Taka byłam hop siup do przodu i nie pomyślałam, żeby na wszelki wypadek spojrzeć, któremu miesiącowi patronuje turkus, niegdyś zamiennie stosowany z lapis-lazuli. Zdradzę Ci w sekrecie, że ten kamyczek pojawi się w przyszłym roku 🙂

Wracając do turkusu, od wieków jest to kamień niezwykle popularny, odnajdziesz go w Starożytnym Egipcie i kulturach prekolumbijskich, lubowano się w nim także w wiekach średnich, a jeszcze bardziej w XIX wieku. Obecnie również kradnie niewieście serca swym błękitnym, zielonkawym i jasno morskim odcieniem, który po prostu zwiemy turkusowym.

turkus, turkusy, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Replika maski pośmiertnej Tutenchamona w Muzeum Egipskim, autor fotografii Carsten Frenzl from Obernburg | Wikipedia

 

turkus, turkusy, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Autor fotografii Chris Ralph of http://nevada-outback-gems.com | Wikipedia

 

turkus, turkusy, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kolczyki, Anglia ok 1830 r. | Kolczyki, Anglia ok 1850 – 60 r. | Kolczyki, Portugalia lub Malta, 1835 – 40 r. | V&A Museum

 

KILKA FAKTÓW:
  • Turkusy przywędrowały do Europy z Iranu, przez Turcję trafiły wtedy do Francji. Sama nazwa została wprowadzona dopiero w XIII wieku i pochodzi od starofrancuskiej nazwy Turcji – Turquois.
  • Natomiast do Turcji ów turkus trafiał z Persji, gdzie bogato zdobiono nim zbroje, szable, buławy, a nawet paradne rzędy końskie.
  • Pierwsze kopalnie turkusu powstały już 6000 lat p.n.e. na półwyspie Synaj, obecnie największe złoża tego kamienia znajdują się w Iranie, Tybecie i Ameryce Północnej ( Arizona, Nevada, Utah).
turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kard – nóż bliskowschodni z pochwą, Persja 1788 r. | Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu.

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Wczesna kopalnia turkusu w Madan w Iranie, 1923 rok  | Wikipedia

 

WŁAŚCIWOŚCI:
  • Turkusy mają wiele odcieni od jednolitych błękitnych, przez poprzecinane brązowymi i czarnymi fragmentami (limonit i tlenek manganu), po jasno zielone. Poszczególne odcienie są charakterystyczne dla miejsc wydobycia:
    Jednolicie niebieski – z Iranu i Nevady
    Zielonkawy – z Tybetu
  • Turkusy są wrażliwe na światło, mydło, wodę, suche powietrze i pot, dlatego niektóre porowate egzemplarze pokrywa się woskiem lub żywicą w celu zabezpieczenia przed blaknięciem.
turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Pierścionek z kameą, Europa 1800 – 69| Pierścionki, Europa ok 1850 r. |V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Ozdoba gorsetu z Tybetu, koniec XIX w. | V&A Museum

 

IMITACJE / SYNTETYKI / REKONSTRUKCJE
  • Starożytni Egipcjanie używali barwionej ceramiki do imitowania turkusu.
  • Co ciekawe, turkusy po sproszkowaniu tracą swój piękny kolor i robią się szare, z takiego pyłu również wytwarza się kamienie – turkusy rekonstruowane, po przez dodanie żywicy i barwnika (po nakłuciu gorącą igłą zostaje ślad i wydziela się charakterystyczny zapach). Wersje łączone bez udziału żywicy bardzo trudno odróżnić od naturalnych, gdyż posiadają ten sam skład chemiczny. Często można spotkać tzw. turkusy spiekane, czyli okruszki turkusów połączone w jeden kawałek przy pomocy wysokiej temperatury.
  • Często pod nazwą turkusów sprzedaje się chryzokolę i howlity / turkmenity barwione na odpowiedni kolor (zazwyczaj tylko powierzchniowo). Za imitacje służy także barwiony wapień, chalcedon, szkło, emalia oraz skamieniałe kości i zęby.
  • Już na początku XX wieku stworzono sztuczny turkus, do sprzedaży wprowadzono go pod nazwą turkus wiedeński, gdyż powstał w tym mieście. Mieszankę chemiczną z domieszką azurytu i malachitu, dla nadania barwy rozdrabniano i w temperaturze 100 °C prasowało pod ciśnieniem.
  • A może masz ochotę na hamburgera? Rzecz jasna to taki żarcik, gdyż nazwą Hamburger Türkis określa się jeszcze lepszą imitację turkusów stworzoną w Hamburgu, która posiada żyłki, nadające mu naturalniejszy wygląd.
  • Słyszałaś kiedyś o turkusach matrycowych? Owe okazy posiadają na swej powierzchni żółtawe, brązowe lub czarne plamki, przez niektórych interpretowane, jako dowód ich naturalności. Nic bardziej mylnego, takich egzemplarzy jest zbyt mało w stosunku do popytu na nie, dlatego tworzy się te żyłki sztucznie, po przez namalowanie ich tuszem lub wypełnienie wgłębień czarnym kwarcem lub czernionym cementem.
  • Turkusy syntetyczne pojawiły się w sprzedaży na przełomie lat 70/ 80′ XX wieku, dopiero kilka lat wcześniej, bo w 1972 roku udało się wytworzyć zupełnie sztuczne „kamienie”. Dokonała tego francuska firma Gilson i od niej swą nazwę wziął turkus Gilsona o intensywnie niebieskiej barwie, lekko chropowatej powierzchni, ale wykazujący lekkie przeświecanie po przystawieniu do bardzo mocnego źródła światła. Naturalne turkusy nie przepuszczają światła.
turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Złoty pierścionek, Europa Zachodnia, 1550 r. |V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kamea z przedstawieniem porwania Proserpiny, Włochy 1750 – 1800 r. | V&A Museum

 

DAWNE WIERZENIA:
  • Indiańskie plemiona Zuni i Navajo wierzyły, że turkusy są fragmentami nieba i chronią przed demonami, dlatego używały ich w swojej biżuterii, popularnej i wytwarzanej do dziś.
  • Aztekowie wykonywali z turkusu ozdobne maski, a wojownicy Apaczów nosili turkus, aby wzmocnił ich waleczność i zdolności łowieckie.
  • Inne ludy sądziły, iż zmiana barwy turkusu, jego bladnięcie ostrzeże ich przed chorobą lub niebezpieczeństwem.
  • Turkusy zyskały niezwykłą popularność w Tybecie, gdzie traktowane są jako przynoszący pomyślność talizman.
  • Wedle horoskopu Majów, osoby urodzone pod znakiem turkusu, czyli między 2 a 21 lutego, to ludzie życzliwi, uczciwi i godni zaufania, do tego zdolni i przyjacielscy oraz kochający podróże! Wypisz wymaluj mój małżonek 😉
  • Pliniusz nazywał je callais, co z greckiego oznacza piękny kamień, a pochodzić miały z Indii. Uważał także, że turkusy są podobne do szafirów, lecz mają nieco jaśniejszą barwę przypominającą wodę w pobliżu morskiego brzegu.
  • Albert Wielki pisał o turkusie tak:

Turkus jest kamieniem o jasnym błękitnym kolorze jakby mleko wniknęło do niebieskiego koloru i podniosło się przezeń do powierzchni. Powiadają, że chroni wzrok i broni noszącego przed niebezpiecznymi wypadkami.

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Amulet – pojemnik, Tybet, I poł. XIX w. | Broszka, Anglia 1850 r. |Amulety – pojemniki, Tybet, 1800-50 r. | Amulet – pojemnik, Nepal, XVIII – XIX w. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Ozdoba głowy z Nepalu XVIII – XIX w. | Kolczyki z Nepalu XVIII – XIX w. | Ozdoby głowy, Tybet ok 1930 r. | Klamra paska z Nepalu XIX w. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kolczyki, Anglia ok 1835-40 r. | 'Manchette’, czyli z francuskiego mankiet, bransoletka imitująca ubranie, popularna ok 1850 r., Anglia |Kolczyki, Anglia ok 1860 r. | V&A Museum

 

BIBLIOGRAFIA:
  • Oldershaw Cally, Ilustrowany Atlas Klejnotów i Kamieni Szlachetnych, Warszawa 2008.
  • Dzikowska Elżbieta, Biżuteria Świata, Pelplin, 2014.
  • Hochleitner Rupert, Minerały, kamienie szlachetne, skały, Warszawa 2009.
  • Kobielus Stanisław, Lapidarium christianum, Kraków 2012.
  • Informacje z cyklu wykładów prowadzonych w ramach Zawodowego Kursu Kwalifikacyjnego w zawodzie Złotnik – Jubiler, Warszawa 2012 – 2013.
turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Broszka, Anglia 1864 r. | Broszko – wisior zaprojektowany przez Sir Edwarda Coleya Burne-Jonesa, wykonana przez Carlo Giuliano, Londyn 1885 – 90 r. | Ozdoba głowy, naszyjnik i broszka – tzw. parure lub garnitur jubilerski, projektant A. W. Pugin, wykonawca John Hardman & Co., Birmingham 1848 r. | V&A Museum

 

HISTORYCZNY SZNYT

Właśnie sobie uświadomiłam, że w mojej twórczości występuje bardzo mało turkusów, chociaż nie brakuje ich w zbiorach piętrzących się w pracowni 🙂 W czeluściach komputera udało mi się dokopać do ETNO naszyjnika, w którym użyłam turkusowych owali. Jednak biżuterii historycznej odnalazłam całe mnóstwo, nawet na moich własnych fotografiach wykonanych w trakcie wszelakich podróży, zatem ciesz oczy ile sobie zamarzysz 🙂

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Wisior, Anglia ok 1830 r. | Broszka, Europa ok 1825 r. Wisior, Anglia ok 1830 r. tył | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Imperium Mogołów, Indie XIX wiek. Ciekawy przykład wisiora oraz pierścienia na kciuk wykonanych z białego nefrytu (jadeitu) inkrustowanego granatami i turkusami w złotej oprawie. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Andrew Grima, Londyn 1967-68 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Naszyjnik, Anglia ok 1850 – 60 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kolczyki, Lhasa w Tybecie, koniec XIX w. |Broszka, Anglia 1860 r. | Naszyjnik, Nepal XIX w. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kolczyk z Nepalu z wizerunkami religijnymi, XIX w. | Wiktoriański naszyjnik, Anglia 1820 – 30 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Ozdoba głowy przód i tył, projektant A. W. Pugin, wykonawca John Hardman & Co., Birmingham 1848 r. | Bransoletka, Portugalia lub Malta ok 1830 – 50 r. | Naszyjnik o formie uroborosa, Anglia 1835-40 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Kufel z pokrywką wykonany przez Frédérica-Julesa Rudolphi, Paryż ok 1855 r. | Donica turecka, XIX w. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Zapięcie paska z Kaukazu, Armenia ok 1750 – 1850 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Broszka, Anglia ok 1830 – 40 r. | V&A Museum

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Wystawa „Biedermeier” w Muzeum Narodowym w Warszawie. | Garnitur biżuterii: naszyjnik i kolczyki w etui, Austria lub Czechy ok 1830 r.

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Wystawa „Biedermeier” w Muzeum Narodowym w Warszawie. | Broszka o formie kwiatowej gałązki, Polska 2 poł. XIX w.

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika w Toruniu. | Naszyjnik, Indie XX w. | Ozdoba głowy, Indie XX w.

 

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra
Muzeum Narodowe w Krakowie, wystawa stała. | Szpila do włosów i bransoletka z 2 poł. XIX w.

 

TURKUSOWE JEZIORO

Na koniec taki skromniutki dodatek ode mnie, czyli oprawiony turkusik, który otrzymałam od SKARBÓW NATURY. Przyznam że jego wybarwienie od razu przypadło mi do gustu, a nie wszystkie odcienie turkusu do mnie trafiają 🙂 Kamyczek stał się elementem bransoletki, otoczyłam go splotami wodnych roślin. Tak stał się przekładką, którą wedle uznania można nosić razem z zawijanymi rzemieniami albo oddzielnie. Po zdjęciu przekładki można ją na ten przykład przerzucić na łańcuszek i w ten sposób mieć biżuterię 2 w 1.

BRANSOLETKA JEST DOSTĘPNA TUTAJ

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra, bransoletka z turkusem, srebrna bransoletka

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra, bransoletka z turkusem, srebrna bransoletka

turkus, turkusy, biblioteka kamieni, informacje o turkusach, turkusy syntetyczne, imitacje turkusów, biżuteria z turkusami, blog o biżuterii, biżuteria autorska, biżuteria historyczna, marta norenberg, biżuteria artystyczna, biżuteria ze srebra, bransoletka z turkusem, srebrna bransoletka

Jeśli kochasz turkusy, to mam nadzieję, że w tym roku znajdziesz jakieś pod choinką! Wedle życzenia do oprawy lub już w formie pięknej biżuterii 🙂 Dla tych co sobie sami lubią sprawiać prezenty mam 20 % kod rabatowy na wszystkie turkusy dostępne w SKARBACH NATURY, jeśli Ty również do nich należysz, to wystarczy że klikniesz w zdjęcie!

Ślę buziaki i mam nadzieję, że jeszcze uda mi się napisać coś do Ciebie w tym roku!

Marta 🙂

Preferencje plików cookies

Inne

Inne pliki cookie to te, które są analizowane i nie zostały jeszcze przypisane do żadnej z kategorii.

Niezbędne

Niezbędne
Niezbędne pliki cookie są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania strony. Te pliki cookie zapewniają działanie podstawowych funkcji i zabezpieczeń witryny. Anonimowo.

Reklamowe

Reklamowe pliki cookie są stosowane, by wyświetlać użytkownikom odpowiednie reklamy i kampanie marketingowe. Te pliki śledzą użytkowników na stronach i zbierają informacje w celu dostarczania dostosowanych reklam.

Analityczne

Analityczne pliki cookie są stosowane, by zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzą w interakcję ze stroną internetową. Te pliki pomagają zbierać informacje o wskaźnikach dot. liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.

Funkcjonalne

Funkcjonalne pliki cookie wspierają niektóre funkcje tj. udostępnianie zawartości strony w mediach społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcjonalności podmiotów trzecich.

Wydajnościowe

Wydajnościowe pliki cookie pomagają zrozumieć i analizować kluczowe wskaźniki wydajności strony, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia dla użytkowników.