Historia wachlarzy cz. 3 – blichtr XIX wiecznych salonów i orientalne dwudziestolecie

Czy niedzielne, słoneczne popołudnie to odpowiedni czas na pisanie posta na blogu? NIE! Ewidentnie i niezaprzeczalnie, nie! Jak dobrze, że większość tego tekstu napisałam już ponad miesiąc temu, tak to umknąłby mi piękny dzień 🙂 Jednak przyznam skrycie, że mam nadzieję iż jest to odpowiedni moment na czytanie na świeżym powietrzu oraz, że właśnie w ten sposób uskuteczniasz poznawanie historii wachlarzy. W poprzednich odcinkach mogłaś dowiedzieć się czym wachlowano się w starożytności i średniowieczu (klik) oraz od czasu renesansu do XVIII wieku (klik). Na koniec omawiania wachlarzy wykorzystywanych na terenie Europy i Ameryki Północnej pozostawiłam XIX stulecie i początek XX wieku, gdyż są tak bogate w przykłady i modele, że wymagały oddzielnego wpisu.

blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Wachlarz w całości wykonany z kości słoniowej i jedwabnej wstążki, Niemcy ok. 1875 r. Museum of Fine Arts Boston.
XIX WIECZNE BOGACTWO ZASTOSOWAŃ I WZORÓW

Wachlarz nigdy nie stracił swej pierwotnej funkcji chłodzenia i odganiania nieproszonych gości, zyskał jednak nowe znaczenia. Oprócz akcesorium języka miłości mógł także służyć jako karnet w trakcie tańców albo notatnik. Częstokroć korzystały z nich różne przybytki, drukowano na nich programy przedstawień i oper. Chętnie także upamiętniano na wachlarzach ważne wydarzenia i stosowano je jako nośnik reklamy i reprodukcji znanych arcydzieł malarstwa.

blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Drewniany wachlarz na autografy należący do John Gielgud, 1880r. | Program opery z 1868 r. | Program opery 1800 r. | Karta taneczna z przyjęcia zaręczynowego 1887 r | Victoria & Albert Museum
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Włoski wachlarz z pytaniami i odpowiedziami idealny do gry towarzyskiej.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Francuski karnet do tańca z lupką, zdobiony urokliwym filigranem, XIX w. Museum of Fine Arts Boston.

Wiek XIX można uznać za kompilację stylów i wzorów, nie tylko w świecie wachlarzy. Równolegle używano bardzo wielu modeli, od płytkowych, przez papierowe, wykonane z tkanin i obszywane cekinami. Modne były wersje personalizowane z możliwością wygrawerowania monogramu właścicielki. Im bliżej XX wieku, tym więcej jest wersji jedwabnych zdobionych delikatnym malunkiem, a odbiciem wpływu wachlarzy z Japonii jest odejście od asymetrii w ich zdobieniu.

KORONKI, PIÓRKA, CEKINY

Rozchwytywane były także koronkowe okazy rozciągnięte na stelażach z perłowca lub szylkretu (o nim również dowiesz się z CIEKAWSKIEGO CZWARTKU), a do łask wróciły wachlarze z piór. Do ich tworzenia używano piór strusich z ferm stworzonych w tym celu na terenie Afryki oraz egzotycznych ptaków ze wszelkich stron świata. Zachował się zwyczaj, że tylko dojrzałe i zamężne damy mogły stosować naturalne pióra. Pannom pozostały wachlarze złożone z segmentów, których pokrycie z tkaniny lub papieru imitowało pojedyncze pióra.

blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Wachlarz wykonany z żelaza | Wachlarz zdobiony cekinami, 1805 – 10r. | 1890r. | Francja, wachlarz z masy perłowej XVIII w. | Francja 1870 – 80r. | Szkocja 1909 r. | Victoria & Albert Museum
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Wachlarz z pawich piór pozyskanych z brzuszka ptaka, Francja XIX w.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Emily Rigl | Pani John Hanan 1910r. | Księżniczka Louise, Marchioness of Lorne 1890 r.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Jak widać po tym przykładzie, pokrycie wcale nie musi iść po odcinku koła, może przybierać także bardziej fantazyjne formy, Francja XIX w., Edmund Soper Hunt Fan Factory.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Przykłady wachlarzy XIX wiecznych z Muzeum Narodowego w Krakowie.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Jean Auguste Dominique Ingres – portret Madame Duvaucey. Wachlarz trzymany przez damę z obrazu bardzo przypomina mi ten, który możesz zobaczyć jedno zdjęcie wyżej (prawy, dolny narożnik). Oba wyglądają na wykonane z szylkretu (skorupa żółwia) i ozdobione pozłotą 🙂
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Koronkowy wachlarz paryski z 1860 r., Kunstgewerbemuseum Berlin
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Wachlarze o pokryciu imitującym ptasie pióra: Florencja 1620r. | Niderlandy 1820r. | Victoria & Albert Museum
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Projekty kostiumów teatralnych z końca XIX wieku.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Nie mogło zabraknąć przykładów malarstwa końca XIX i pocz. XX w.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Szczypta zeuropeizowanego orientu w wykonaniu Claude Moneta.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej
Codzienne życie, wielkie bale i orientalne klimaty.
WOJENNA ZAWIERUCHA I ORIENTALNY PRZEPYCH 20 LECIA MIĘDZYWOJENNEGO

To już ostatnie tchnienie europejskich wachlarzy. Pierwsza Wojna Światowa przerwała cały ten blichtr i odstawiła w zapomnienie wiele akcesoriów, które trwały nieprzerwanie przez wieki. Okres dwudziestolecia międzywojennego był próbą powrotu do bogactwa bodźców z odrobiną nowej, bardziej geometrycznej formy oraz orientalnych wzorów, promowanych już wcześniej przez Paula Poireta.

Z tego czasu pochodzą wielkie wachlarze z piór stosowane głównie w trakcie rewii i przedstawień, dużo mniej już było form użytkowych. Po kolejnej wojnie wachlarze już nie wróciły do łask, oczywiście od czasu do czasu możemy natrafić na zdjęcie jakiejś gwiazdy z tym akcesorium, ale jest to tylko chwilowy dodatek. Zatem tu kończy się historia wachlarzy w świecie zachodu.

blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Projekty strojów balowych z początku XX w.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek, wachlarze z piór
Wachlarz francuski 1915 – 25 r. | Wachlarz amerykański z barwionych piór i szylkretu 1910 r.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Musical Broadway’owski | Modelka z wachlarzem i suknią w wachlarze 1935r.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Bliżniaczki Adair 1910r. | Kostium tancerki z wachlarzami 1912r.
HISTORIA WACHLARZY W PRZEDMIOTACH

To już prawie finisz… tekstu, ale nie zdjęć 😛 W trakcie poszukiwań ilustracji do wpisów o wachlarzach trafiłam na bardzo wiele przedmiotów, inspirowanych ich kształtem. Broszki, pudełeczka, tkaniny… jest tego naprawdę przeogromna ilość i wszyściutkie takie cudne! Wbrew pozorom nie pokazałam Ci  wszystkich fotografii wachlarzy, jakie udało mi się zebrać, wybór był naprawdę trudny.

blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Dziewczynka ubrana jak chłopiec 1750 r. | Lalka z 1881 r. z przyczepionym do paska mini wachlarzem. | Broszka, Paryż 1890r. | Victoria & Albert Museum
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Motyw wachlarza był tak popularny, że chętnie umieszczano go na kartkach pocztowych i urodzinowych. XIX w.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Katalog kartek urodzinowych XIX w.
blog o biżuterii, blog o biżuterii historycznej, wachlarz, historia wachlarzy, wachlarze historyczne, starożytne wachlarze, marta norenberg, historia wachlarzy, kronika biżuterii dawnej, wachlarze XIX wiek, wachlarze XX wiek
Pudełko o kształcie wachlarza, Europa XIX w. | Broszka – złożony wachlarz, USA 1989 r. | Louis Comfort Tiffany, waza o kształcie wachlarza, USA 1910. Museum of Fine arts Boston.

Ufff… dziękuję i przepraszam za rozwlekłość, choć z drugiej strony tylko ja wiem z jakiej ilości materiału zrezygnowałam. W następnym odcinku odpoczniemy od wachlarzy, przydałoby się przyjrzeć czemuś bardziej biżuteryjnemu 😀 Natomiast za jakiś czas, gdy zatęsknię za wachlarzami dowiesz się co nieco o egzemplarzach używanych na Wschodzie.

Teraz pytanie techniczne, ze względów wizualnych trochę przeszkadzają mi podpisy pod zdjęciami. Z drugiej strony wydaje mi się, że są potrzebne. A jak Ty uważasz, czytasz podpisy, czy są Ci zbędne?
Pozdrawiam ciepło 🙂
Marta

Preferencje plików cookies

Inne

Inne pliki cookie to te, które są analizowane i nie zostały jeszcze przypisane do żadnej z kategorii.

Niezbędne

Niezbędne
Niezbędne pliki cookie są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania strony. Te pliki cookie zapewniają działanie podstawowych funkcji i zabezpieczeń witryny. Anonimowo.

Reklamowe

Reklamowe pliki cookie są stosowane, by wyświetlać użytkownikom odpowiednie reklamy i kampanie marketingowe. Te pliki śledzą użytkowników na stronach i zbierają informacje w celu dostarczania dostosowanych reklam.

Analityczne

Analityczne pliki cookie są stosowane, by zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzą w interakcję ze stroną internetową. Te pliki pomagają zbierać informacje o wskaźnikach dot. liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.

Funkcjonalne

Funkcjonalne pliki cookie wspierają niektóre funkcje tj. udostępnianie zawartości strony w mediach społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcjonalności podmiotów trzecich.

Wydajnościowe

Wydajnościowe pliki cookie pomagają zrozumieć i analizować kluczowe wskaźniki wydajności strony, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia dla użytkowników.